Nieuws
2023 is een bijzonder mooi jaar! Niet alleen verscheen toen het boek Kees de jongen een eeuw geleden, maar is het ook 80 jaar geleden dat Theo Thijssen stief. Genoeg reden om een feest te geven. Dit wordt 7 oktober gedaan in de OBA Oosterdok, van 14:00 tot 17:00.
Op dit festival is er een multimediale dwarsdoorsnede uit Theo Thijssens 100-jarige roman Kees de jongen. Fragmenten van een toneelstuk, film, muziektheater, rockopera, liederen en een beeldroman, toegelicht door enkelen van de makers. Dit theatrale deel wordt doorsneden door een heuse pub-quiz, die geleid zal worden door het bestuur.
Kosten zijn €5.
De kluisjes zijn uitgeruimd, de boeken weer ingeleverd en de tassen weer in een kast opgeborgen voor weer een zestal weken: de zomervakantie is van start! Maar bij het Theo Thijssen Museum is er geen vakantie: kom daarom lekker langs om meer te leren over Kees de Jongen 100 jaar, volg een prikkelende rondleiding of kom een stuk lezen.
De virtuele wandeling die wij aanbieden voert langs 18 'Kees-plekken' in de binnenstad en Oud-West. In het museum is voor €7,50 de routefolder te koop, die u via een QR-code toegang geeft tot door dr. Dennis Bos ingesproken teksten (plus historische foto’s) met betrekking tot die locaties en wat Kees daar beleefde.
Het Theo Thijssen Museum biedt op verzoek, bij een minimumaantal van 4 personen, gegidste wandelingen aan.
De mogelijke thema’s zijn:
- 'De Jordaan van Theo Thijssen'.
- 'Met Theo Thijssen door Oud-West'.
- ‘Literatuur in de Jordaan, de Jordaan in de literatuur’ (Startpunt Thijssen Standbeeld).
De prijs voor de wandeling is 10 euro per persoon, inclusief toegang tot het museum. Voor vrienden van het museum en kinderen tot 12 jaar is de prijs 5 euro.
Aanmelden via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Het was een prachtige bijeenkomst in de Theo Thijssenschool op 10 april: De eerste liefde van Kees en Rosa intensief herbeleefd. Met Khadija Arib als sprankelende dagvoorzitter, met Geert Mak als inspirerende inleider van personages en boek en met uiterst bevlogen voorlezers Hans Dagelet, Job Cohen, Jenny Arean, Micha Hamel, Annet Schaap, Aicha Marghadi, Suzanne Voets en Rik Thijssen.
Een uitgebreid verslag van de bijeenkomst is overbodig. Het hele festival kan worden teruggekeken via: https://youtu.be/uzqTG0mo4vI
Om toch nog even de sfeer te proeven geven we wel een samenvatting in de vorm van foto’s van de ‘cast’ in actie.
Lopende tentoonstelling ‘Lastpakken voor de klas’ uitgebreid met de aandacht voor de erestrijd van Paula van Manen
Voor ons een primeur: het Theo Thijssen Museum breekt een bestaande wisseltentoonstelling open!
MBO-docent Paula van Manen krijgt een ereplaatsje in onze expositie Lastpakken voor de klas, over kritische leerkrachten die in aanvaring kwamen met hun ‘bovengestelden’. Van Manen schreef een – ondanks haar begrip voor de mooie intenties – hilarisch-ontluisterend boek over de praktijk van het op haar Nijmeegse werkplek overhaast ingevoerde ‘gepersonaliseerd onderwijs’ – en werd prompt ontslagen. Alle druk trotserend, bestreed zij haar ontslag tot aan de Hoge Raad. Met succes, zo bleek op 7 oktober.
“Paula van Manen is een dappere krijger”, schreef columnist Aleid Truijens in de Volkskrant. En zo is het maar net!
Het aan haar gewijde nieuwe expositie-onderdeel is op vrijdag 11 november onthuld door Paula van Manen zelf, in het Theo Thijssen Museum, Eerste Leliedwarsstraat 16 Amsterdam.
De tentoonstelling: Lastpakken voor de klas
Een goede leerkracht slikt niet alles voor zoete koek. Theo Thijssen ontmaskerde graag “pedagogische kwakzalverij” en vocht voor zijn professionele autonomie. Maar hij kwam ermee weg: ontslagen of veroordeeld werd hij nooit. Andere onderwijzers hadden meer pech: zij kwamen hard in botsing met Het Gezag. Omdat ze wilden meebeslissen. Omdat ze het schoolhoofd niet eerbiedig genoeg groetten. Omdat ze als getrouwde vrouw tóch wilden blijven lesgeven. Omdat ze ongehuwd samenwoonden. Omdat ze “staatsgevaarlijk” werden geacht. Omdat ze zich iets te duidelijk uitspraken voor ontwapening. Of omdat hun onderwijsideeën wat ál te buitenissig gevonden werden.
Een aantal van die lastpakken uit de eerste helft van de 20ste eeuw belichten we in deze tentoonstelling en in de begeleidende brochure. Twee notoire lastpakken waren bijvoorbeeld de schoolmeesters Taeko Edelman en Maarten
Barendregt. Allebei werden ze in 1906 ontslagen wegens ‘wederspannigheid’ tegen hun
schoolhoofden. De aanleidingen waren zoals zo vaak pietluttig. Edelman zou, voorbij fietsend, zijn chef op straat niet gegroet hebben. Barendregt hield zijn leerlingen in het speelkwartier binnen, wegens rotweer. Maar zijn hoofd vond dat alleen hij mocht bepalen wanneer het weer te slecht was. Dat wees meteen op het echte probleem: volgens de toenmalige Onderwijswet waren schoolhoofden bijna almachtig. Bij conflicten kregen zij bijna steeds gelijk van hogerhand; gewone onderwijzers waren vrijwel kansloos. Dat ondervond in 1913 ook de Groningse dorpsonderwijzer Geert Beishuizen, al tientallen jaren in het vak, die zich niet liet
koeioneren door een piepjong ambitieus nieuw schoolhoofd. Die kleine tiran trok aan de bel, tot groot genoegen van het rechtse gemeentebestuur, de wettelijke werkgever. Want Beishuizen trad in zijn vrije tijd voor de plattelandsbevolking ook op als een soort onbezoldigd regionaal ombudsman, tegenover de gemeente. Ondanks protest van de onderwijzersbond werden deze ontslagen onherroepelijk, maar alle drie vonden gelukkig een nieuw bestaan. Edelman & Barendregt begonnen een succesvolle schoolboekhandel en gaven Theo Thijssen rebelse blad De Nieuwe School uit; Beishuizen kreeg kort voor zijn pensioen nog een onderwijsbaan in het rode Zaandam.
Het is alweer overduidelijk wandeltijd. Gedurende de maanden juli en augustus worden er natuurlijk ook weer wandelingen aangeboden door het Theo Thijssen museum. De standaardwandelingen zijn op zondag en een enkele keer op woensdag. Het thema kan per wandeling verschillen, maar er is altijd wel een relatie met het werk van Theo Thijssen. De prijs voor een rondwandeling is 10 euro inclusief de toegang tot het museum. Vrienden van het museum en kinderen tot 12 jaar betalen 5 euro.
Aanmelden kan door te mailen naar Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Het is ook mogelijk om een wandeling op een andere dag dan de zondag (of woensdag) aan te vragen indien het gaat om een groep van minimaal 5 personen (of minder, maar dan wordt het groepstarief van 50 euro betaald ).
De meeste wandelingen starten bij het museum, na een inleiding op de wandeling binnen het museum. Een enkele wandeling start bij het monument van Thijssen op de Lindengracht. U krijgt alle benodigde informatie nadat u zich heeft aangemeld.
Alle wandelingen starten om 13:00 en duren ongeveer anderhalf uur.
Overzicht rondwandelingen
zondag 31 juli
'De Jordaan van Theo Thijssen'.
gids: Peter-Paul de Baar
zondag 7 augustus
‘Leven en werk van Theo Thijssen’
gids: Hans Huijboom
woensdag 10 augustus
‘De Jordaan van Theo Thijssen’
gids: Bernard Kruithof
zondag 14 augustus
'Met Theo Thijssen door Oud-West'.
gids: Peter-Paul de Baar
zondag 21 augustus
‘Literatuur in de Jordaan, de Jordaan in de literatuur’ (Startpunt Thijssen Standbeeld)
gids: Hans Huijboom
zondag 28 agustus
‘De Jordaan van Theo Thijssen’
gids: Rob de Klerk
zondag 4 september
‘De rode Jordaan’
gids: Dennis Bos
woensdag 7 september
‘De Jordaan van Theo Thijssen’
gids: Rob de Klerk
Het Theo Thijssen Museum is op zoek naar nieuwe vrijwilligers. Het museum wordt al ruim 27 jaar draaiend gehouden door een groep enthousiaste mensen. De taken zijn verdeeld over bestuursleden, gastvrouwen en -heren, tentoonstellingsmakers en wandelgidsen. Samen zorgen ze ervoor dat alles op uitstekende wijze functioneert en dat gaat eigenlijk altijd in prettige harmonie. In al die jaren is er een natuurlijk verloop geweest van komende en gaande vrijwilligers. Op dit moment willen we bijvoorbeeld graag verwelkomen:
- nieuwe gastvrouwen en gastheren,
- extra gidsen voor de wandelingen,
- nieuwe bestuursleden (penningmeester en directeur)
- een collectiebeheerder.
Een belangrijke vereiste voor de medewerkers van het museum is binding met het werk van Thijssen om van daaruit een bijdrage te leveren aan het levend en levendig houden van het museum. We zijn met name op zoek naar geschikte kandidaten voor de functies van penningmeester en collectiebeheerder. Maar ook de functie om de aandacht voor het museum in de (sociale) media te vergroten, willen we graag versterken.
Heeft u belangstelling voor één van deze activiteiten, of kent u iemand die bij ons op haar of zijn plaats zou zijn, of wilt u meer inlichtingen over de verschillende functies, mail dan naar:
Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
Remco Campert: een grote schrijver over de kleine realiteit
Relativerend, met een zeer draaglijke lichtheid, met precisie bij het karakteriseren van de geest des tijds en wars van literaire pretenties. Dat is Remco Campert die in de nacht van zondag 3 op maandag 4 juli op 92-jarige leeftijd is overleden. Jongste loot aan de stam van de vijftigers, die het niet zo zwaar opnam als zijn collega-vijftigers. De lichtheid van zijn werk is hem ook wel nagedragen. Zelfs bij het toekennen van de P.C. Hooftprijs in 1976 waren er laatdunkende commentaren van mensen die niet begrepen dat het niet het onderwerp, maar het schrijven zelf is dat literaire kwaliteit bepaalt. En dat geldt zeker ook voor Campert als columnist.
Het is hier niet de plaats om heel uitgebreid in te gaan op de literaire verdiensten van Campert. Hier geldt boven alles dat Remco Campert een bewonderaar van Thijssen was. Dat was hij al in zijn tienerjaren volgens de biografie van Mirjam van Hengel (Een knipperend ogenblik: portret van Remco Campert, De Bezige Bij, 1988). Misschien ligt er wel een gemeenschappelijk biografisch feit ten grondslag aan de band tussen Remco Campert, Theo Thijssen en Kees de Jongen. Alle drie verloren zijn op jonge leeftijd hun vader. De bewondering voor Thijssen drukte Campert uit in daden. Met Simon Carmiggelt, Gerben Hellinga en Rob Grootendorst vormde hij het comité dat het standbeeld van Theo Thijssen, gemaakt door Hans Bayens, op de Lindengracht realiseerde in 1976. Ook was hij betrokken bij de actie voor herbouw van het geboortehuis van Thijssen, geïnitieerd net opgerichte Stichting Theo Thijssen en nadrukkelijk ondersteund door oud-wethouder Jan Schaefer. Samen met een kleine duizend Thijssen-fans betuigden hij steun aan herbouw onder wie historicus Loe de Jong, de schrijvers Bob den Uyl, Sal Santen en Willem Wilmink, de letterkundige Kees Fens, de journalisten Jan Vrijman (Journaille), Martin van Amerongen, Ischa Meijer, Igor Cornelissen, en de politici Peter Lankhorst, Erik Jurgens en Frits Bolkestein. In februari 1990 stemde de gemeenteraad in met het plan-Schaefer.
Maar ook in woord was hij Thijssen fan, sterker nog heeft hij het werk van Thijssen aangevuld. In Het leven is verukkulluk laat hij Kees de jongen (49 jaar na diens geboorte) weer herleven, maar nu als oude man. In De Digitale Bode van juni 2021 werd in de rubriek Schrijvers over Thijssen op deze hoogst originele aanvulling ingegaan. Wij herhalen dat stukje hier als ode aan een man die ons zeer lief was.
Uit: De Digitale bode, jaargang 2, nummer 2:
Schrijvers over Thijssen
Als het gaat om schrijvers over Thijssen moet iemand het schot voor open doel nemen: Remco Campert over Thijssen. Of liever gezegd: over Kees. En dan niet Kees de Jongen, want de Kees die Campert ten tonele voert is al behoorlijk op leeftijd. We hebben het dan over ‘Het leven is verukkelluk’. Het boek werd in 1961 gepubliceerd bij De Bezige Bij en beschrijft een dag uit het leven van verschillende mensen die op verschillende manieren met elkaar te maken hebben. In het park ontmoeten de jongens Boelie en Mees het vijftienjarige meisje Panda en nemen haar mee voor een ijsje. Panda gaat naar het toilet en praat wat de juffrouw van retirade. Boelie en Mees merken dat ze worden achtervolgd door een oude man en raken geïrriteerd als die bij hen komt zitten. Boelie en Mees de man neer en Panda berooft hem van zijn geld, een bedrag van tweehonderd gulden. Hij wordt overeind geholpen door Tjeerd Overbeek, die getuige was van de beroving. Tjeerd neemt de oude man mee naar zijn tante Rosa Overbeek, die als juffrouw van de retirade bij de toiletten in het park werkt. Rosa herkent de oude man als een jeugdvriend en al snel zijn beide oudjes bezig om herinneringen op te halen.
“Hij had de grijsaard voor laten gaan, de retirade in, en over de schouder van de oude man, die plotseling stilstond zodat hij bijna tegen hem opbotste, zag hij tante Rosa zitten. Ze keek op met de beleefde glimlach die ze voor haar klanten reserveerde, maar toen zag hij iets in haar gezicht veranderen.
Er kwam een trek van grote verbijstering, van schrik bijna, om haar lippen; haar ogen gingen wijd open; ze stond langzaam op en
bracht haar hand naar haar mond. Voor Tjeerd stond de grijsaard te knikken.
‘Ik ben Kees,’ zei de grijsaard schor.
Tante Rosa moest zich aan de tafel vasthouden om staande te blijven. Ze wilde spreken,
‘Tante Rosa….’zei Tjeerd, maar hij hield verder zijn mond, want hij zag dat er niet naar hem geluisterd werd en dat ze hem waarschijnlijk niet eens gezien had.
maar er kwam geen klank over haar lipp
De grijsaard bleef knikken.
Toen kreeg tante Rosa de beheersing over haar stem terug en vroeg: ‘Ben jij die Kees die als kind daar en daar (de naam van de straat was Tjeerd ontschoten) op school ging?
En de grijsaard schraapte zijn keel en antwoordde op eigenaardige toon: ‘Ja, Rosa Overbeek, die Kees ben ik .’
Daarna – alvorens ze elkaar hun levensgeschiedenis begonnen te vertellen – hadden ze beiden gehuild, de grijsaard en tante Rosa, bijna zonder geluid, zoals oude mensen doen. Ze kwamen niet van hun plaats, bleven elkaar aankijken, terwijl tranen van geluk en ook verdriet over de onhe-rroepelijk voorbijgegane jaren, hun over de wangen stroomden.
Met volmaakt onbegrip had Tjeerd deze3 kleine scene gadegeslagen, tot hem uit de woorden die tante Rosa en de grijsaard tegen elkaar spraken, nadat ze hun ontroering hadden weten te bedwingen, duidelijk was geworden dat de twee oude mensen elkaar nog van heel vroeger kenden. Ze hadden op de Lagere School in dezelfde klas gezeten, maar verloren elkaar uit het oog toen de grijsaard , om redenen die Tjeerd niet te horen had gekregen, de school voortijdig verlaten moest. Ongeïnteresseerd had hij verder naar hun met horten en stoten gevoerd gesprek geluisterd; ongeïnteresseerd omdat het over mensen ging die hij niet kende, over buurten waar hij nooit was geweest of die allang gesaneerd waren, over gewoontes die niet meer bestonden en gebeurtenissen waarbij hij niet betrokken was geweest.
(….)
Voor hij wegging wierp hij nog een laatste blik op de grijsaard; zijn gezicht had, ondanks zijn hoge leeftijd, iets jongensachtig gekregen, iets prils en onschuldigs en hoopvols. En iets verliefds. En, even een fractie van een seconde, besefte Tjeerd dat de oude man niet maar zo’n gewone oude man was, geen oude man zonder geschiedenis, geen oude man die daar zo maar zat.
