Pedagogische bezwaren zag hij niet: “Erger nog, ik heb de stellige overtuiging, dat die heerlike boeken van Aimard machtig veel hebben bijgedragen tot mijn geestelike groei; ik weet zeker, dal ik veel minner soort mens geweest zou zijn, als Aimard niet had meegedaan aan m’n opvoeding. En als het waar is, dat de tegenwoordige jeugd als gevolg van een kwasi-pedagogiese kletscampagne tegen de avonturen-boeken, minder Aimard, en minder Marryat en minder Jules Verne te lezen krijgt dan vroeger, dan beweer ik, dat-ie bij ons vergeleken, heel wat te kort komt...” . Ook de kwajongenstreken van Dik Trom, over wie C.Joh. Kievit in 1893 zijn eerste kinderboek schreef, kon Thijssen wel waarderen. Dat neemt niet weg dat Thijssens eigen Jongensdagen bepaald niet mikt op sensatielust. Wél op herkenbaarheid: het gaat om dagelijkse belevenissen van drie Amsterdamse jongens in het Amsterdam van kort na 1890. Thijssen verwerkte er eigen herinneringen in. Grappig is wel dat hij de jongens laat smullen van een avonturenroman-in- afleveringen in de traditie van Aimard en Ferry: De Parijsche Straatjongen. (Daarover elders in dit bulletin meer!). In het eerste nummer van zijn blad De Nieuwe School poneerde hij zijn eigen criteria: “Als ik een kinderboek lees, denk ik dikwijls aan Kloos, die gezegd heeft, dat kinderen Koningen waren. Wat deksel, zeg ik dan zachtjes, als je toch met een koning omgaat, kan je maar niet de eerste de beste zijn; je moet toch ‘n beetje, wat-je-noemt een nette vent zijn; ‘n beetje elegant moet je zijn, hè, met af en toe een sierlijk gebaar... En wat zijn het toch meestal ‘n geestes-plebejers, die kinderschrijvers!’ (...) Een kinderschrijver moet schrijver zijn. Hem moet de taal iets méér zijn dan het ons gewone menschen is; en bovendien moet hij van het kind houden; zooveel houden, dat het kind hem verstaat. Hij moet eerlijk geven wat er in hem leeft; en wat er in hem leed moet voor het kind zijn; en zóó hevig moet het in hem zijn, dat hij ‘t uit; dat hij ‘t uiten moet. Een kinderboek moet écht zijn. En een kinderboek beoordeelen is alleen maar kijken, of het echt is; of de schrijver kinder-kunstenaar is. Wat ‘n raar woord, hè, ‘kinder-kunstenaar’!” Thijssens soms pagina’s lange, soms hyperkorte recensies zijn doorgaans snoeihard, en vaak ronduit hilarisch. In die jaren geldt Thijssen nog als een rebel. Nadat hij in 1921 is overgestapt van de school naar de vakbeweging en een populair romanschrijver is geworden, wordt hij een man van gezag. Hij geeft in den lande heel wat lezingen over (o.a.) jeugdliteratuur. En in 1928 vraagt uitgeverij Van Holkema & Warendorf hem zelfs als lid van een jury die het beste nieuwe jongensboek en meisjesboek moet kiezen.
De tentoonstelling
In onze bescheiden maar bonte expositie ligt een stevig accent op de door Thijssen gerecenseerde boeken, met typerende citaten en Thiijssen oordeel. Maar eerst geven we een impressie van de 19de-eeuwse leesboekjes en (stuiver-)romans die Thijssen zelf als jongen verslond. We belichten ook een paar ander ‘opiniemakers’ uit die jaren met wie Thijssen de degens kruiste, zoals J.G. Stamperius, Ida Heijermans en Nellie van Kol. Een eigen hoekje krijgen Thijssens Jongensdagen en de prijsvraag van 1928 waarbij Thijssen jureerde. Ten slotte presenteren we een eregalerij van alle winnaars van de Theo Thijssenprijs sinds 1992.
